سانتریفیوژ برای جدا کردن دانسیته های متفاوت یک محلول استفاده می شود (با استفاده از نیروی گریز از مرکز) . امروزه یکی از پرمصرف ترین تجهیزات آزمایشگاهی سانتریفیوژ است که از آن برای جدا کردن سرم، تهیه ته نشین ادرار، تهیه فیلتر فاقد پروتئین و… استفاده می شود. برای استفاده از این دستگاه باید به زمان سانتریفیوژ و نیروی آن (RCF) اهمیت بدهید و به دقت مشخص کنید. برای انتخاب کردن یک سانتریفیوژ، دور در دقیقه (RPM) اهمیت زیادی ندارد و باید RCF را در نظر بگیرید.

تذکر: در هنگام کار با سانتریفیوژ دقت کنید که وزن، اندازه و شکل لوله ها مقابل یکدیگر برابر با هم باشند یا به اصطلاح بالانس باشند زیرا اگر به بالانس دقت کافی نداشته باشید و رعایت نشود باعث خراب شدن شافت و زغال دستگاه خواهد شد در نتیجه مواد به خوبی ته نشین نمی شود و باعث ایجاد آئروسل های عفونی خطرناکی می شوند. اگر مدت زیادی از سانتریفیوژ بدون استراحت دادن به آن استفاده کنید باعث بالا رفتن حرارت آن شده و مخصوصاً در دورهای بالا باعث همولیز و تبخیر شدن نمونه یا محلول درون دستگاه خواهد شد.

انواع سانتریفیوژ های موجود در بازار :

1. سانتریفیوژ زاویه ثابت: در این نوع،لوله سانتریفیوژ یک زاویه ثابت دارد و در همین زاویه می چرخد و به سرعت بالایی هم می رسد. Head هم مانند سروفیوژ در زاویه بین 25 تا 40 درجه به صورت ثابت قرار گرفته و رسوبی که ایجاد می شود به صورت مورب در جداره لوله قرار می گیرد که به آن، رسوب Loose می گویند.
2. سانتریفیوژ افقی: در این نوع سانتریفیوژ ها به دلیل وجود جا لوله ای متحرک که باعث می شود تا لوله های بچرخند و از  حالت عمودی به افقی تغییر پیدا کنند، رسوب Frim ایجاد شده که در ته لوله محکم یا به اصطلاح Packed است.

نکته: در سانتریفیوژ به ازای هر ده دقیقه به دلیل حرکت موتور دستگاه، دمای درونی آن تا سقف 5°C بالا خواهد رفت. دور در دقیقه (RPM)، زمان چرخش و طرح Rotor یا همان قسمت چرخنده باعث ایجاد حرارت هستند. توصیه می کنیم از سانتریفیوژ های یخچال دار برای سانتریفیوژ کردن موادی که به حرارت حساس هستند استفاده کنید مانند فرآورده های خونی و آزمایش.

نکات مهمی که قبل از کار باید بدانید :

1. سطحی که سانتریفیوژ روی آن قرار می گیرد باید حتما و کاملاً صاف و افقی باشد تا دستگاه در حین کار حرکت نکند.
2. به توازن (بالانس) لوله ها توجه کنید. اگر بالانس را رعایت کنید عمر دستگاه بیشتر می شود و زغال آن دیرتر خراب خواهد شد. درسانتریفیوژ های میکروهماتوکریت نیازی به رعایت بالانس ندارید زیرا وزن موتور خیلی بیشتر از وزن لوله و محتویات درونی آن است و در صورتی که وزنشان برابر نباشد تغییری در روند کاری سانتریفیوژ ایجاد نمی کند.
3. دقت داشته باشید که پیچ سرعت را به آرامی زیاد کنید.
4. درصورتی که لرزش غیر طبیعی یا صدای ناهنجاری از دستگاه شنیدید سریعاً آن را خاموش کنید.
5. جا لوله ای را حتما بعد از استفاده بشوید و سپس خشک کنید.
6. پیشنهاد می کنیم سانتریفیوژ را روزانه با گلوتارآلدئید 1% تمیز و ضد عفونی کنید.
7. هر 3 ماه یکبار برس ها، زغال و سایر قسمت های دستگاه را کنترل کنید.
8. قسمت هایی از دستگاه که زنگ زدگی یا خوردگی دارد با گازوئیل تمیزکرده و رنگ آمیزی کنید.
9. اگر نمونه ای در داخل سانتریفیوژ شکست یا ریخته شد سریعاً دستگاه را خاموش کنید پنجره ها را باز و اتاق را ترک کرده تا آئروسل های بزرگ ته نشین بشوند و هوا رقیق تر شود سپس بعد از گذشت 15 دقیقه با ماده ضد عفونی با ماسک و دستکش وارد اتاق شده و دستگاه را تمیز کنید.
10. توصیه می شود از سانتریفیوژ های درب قفل دار استفاده کنید، به هیچ وجه دستگاه را با درب باز روشن نکنید، در ضمن بعد از توقف دستگاه دو دقیقه صبر کرده سپس درب دستگاه را باز کنید.
11. از بیش از حد سرعت مجاز دستگاه استفاده نکنید.

موارد استفاده سانتریفیوژ :

1. ذرات را بر اساس وزن مخصوص آن از محلول جدا می کند
2. قابلیت جدا کردن 2 محلول از یکدیگر
3. تهیه فیلتر های صاف شده و فاقد پروتئین
4. توانایی تهیه کردن سدیمان یا ته نشین ادرار و تهیه سیتولوژی مایعات دیگر بدن
5. گلبول ها را از سرم و پلاسما جدا می کند
6. تا به امروز استاندارد سرعت و زمان خاصی برای جداسازی Ag باند شده از آزاد تهیه نشده و آزمایشگاه ها برای هر روش و هر تست خودشان دور و زمان تعیین می کنند.

میکروفیوژ یا میکرو سانتریفیوژ :

از بین تجهیزات آزمایشگاهی متداولی که وجود دارند می توان میکروفیوژ ( میکرو سانتریفیوژ ) را نام برد که به منظور چرخاندن نمونه های اندک مایع در سرعت های بالا استفاده می شود . در بسیاری از کاربرد های زیست شناسی عمل سانتریفیوژ نمونه های اندک بسیار مهم است به عنوان مثال به شکل گلوله در آوردن اسید های نوکلئیک یا پروتئین ها از یک محلول ، ریز فیلتراسیون نمونه های آبی اندک یا به سادگی برای گرد هم آوری آخرین قطرات با ارزش مایع به داخل کف لوله ی آزمایشگاه . بیشتر اوقات ، میکروفیوژ ( میکرو سانتریفیوژ ) ها به شکل سانتریفیوژ های کوچک فشرده ی رو میزی هستند که به شکل مدل های های غیر یخچالی شده یا یخچالی شده دیده می شوند . هنگامی که قصد خرید یا انتخاب یک میکروفیوژ را برای آزمایشگاه خود دارید باید یک سری شاخص در نظر بگیرید که در سطور زیر ذکر می شوند.

مد نظر داشتن ظرفیت میکروفیوژ و اندازه ی نمونه :

ظرفیت یک میکروفیوژ ( میکرو سانتریفیوژ ) – حداکثر تعداد لوله های حاوی نمونه که امکان نگه داری آن ها در یک گردش وجود داشته باشد – و اندازه ی لوله های حاوی نمونه شاخص هایی هستند که ارتباط مستقیمی با میزان نمونه ی مورد نظر برای پردازش در یک زمان یا در یک روز ، دارند. به بیان دیگر ، چه نوع ظرفیت توان عملیاتی مورد نیاز شما می باشد؟ بسیاری از بخش های گرداننده ی میکروفیوژ ( میکرو سانتریفیوژ ) برای 18 تا 24 بار چرخاندن لوله های 1.5 یا 2 میلی لیتری بهینه می شوند .

بسیاری از کارخانه های تولید کننده اتصال دهنده های ( اتصال دهنده به معنی دستگاهی برای مرتبط کردن بخش های یک دستگاه است که نمی توان آن ها را به صورت مستقیم با هم وصل کرد ) چرخاننده یا قسمت های گرداننده ی متفاوتی را عرضه می کنند که امکان این وجود دارد که آن ها را برای جا دادن لوله هایی با اندازه های مختلف جایگزین کرد . مد نظر داشته باشید که آیا به اندازه های غیر طبیعی لوله نیاز خواهید داشت یا خیر و اطمینان خاطر حاصل کنید که مدل میکروفیوژ مورد انتخاب شما دارای اتصال دهنده هایی برای این مقصود باشد ( یا حداقل به صورت جداگانه آن ها را ارائه می دهد ).

سادگی استفاده را در خاطر داشته باشید

هنگام انتخاب هر نوع تجهیزات آزمایشگاهی استفاده ی آسان از آن یک شاخص مشخص به نظر می آید ، ولی برای بعضی از افراد نظیر محققاتی که در طول روز چندین بار از یک میکروفیوژ ( میکرو سانتریفیوژ ) استفاده می کنند یا هر روز با آن سر و کار دارند ، این امر می تواند تفاوت بارزی ایجاد کند . باید در ذهن داشته باشید که به کارگیری آسان تجهیزات در طول روز به معنای پرتکل های روان تر ، تعداد اشتباهات کمتر ، نتایج بهتر و نیاز به تکرار هایی با تعداد کمتر می باشد .