یکی از پر کاربرد ترین تجهیزات آزمایشگاهی سانتریفیوژ آزمایشگاهی می باشد که برای جدا کردن دانسیته های متفاوت یک محلول استفاده می شود (با استفاده از نیروی گریز از مرکز) . امروزه یکی از پرمصرف ترین تجهیزات آزمایشگاهی سانتریفیوژ است که از آن برای جدا کردن سرم، تهیه ته نشین ادرار، تهیه فیلتر فاقد پروتئین و استفاده می شود.

برای استفاده از این دستگاه باید به زمان سانتریفیوژ آزمایشگاهی و نیروی آن (RCF) اهمیت بدهید و به دقت مشخص کنید. برای انتخاب کردن یک سانتریفیوژ، دور در دقیقه (RPM) اهمیت زیادی ندارد و باید RCF را در نظر بگیرید.

تذکردر هنگام کار با سانتریفیوژ دقت کنید که وزن، اندازه و شکل لوله ها مقابل یکدیگر برابر با هم باشند یا به اصطلاح بالانس باشند زیرا اگر به بالانس دقت کافی نداشته باشید و رعایت نشود باعث خراب شدن شافت و زغال دستگاه خواهد شد در نتیجه مواد به خوبی ته نشین نمی شود و باعث ایجاد آئروسل های عفونی خطرناکی می شوند. اگر مدت زیادی از سانتریفیوژ بدون استراحت دادن به آن استفاده کنید باعث بالا رفتن حرارت آن شده و مخصوصاً در دورهای بالا باعث همولیز و تبخیر شدن نمونه یا محلول درون دستگاه خواهد شد.

انواع سانتریفیوژ های موجود در بازار :

  1. سانتریفیوژ زاویه ثابت : در این نوع،لوله سانتریفیوژ یک زاویه ثابت دارد و در همین زاویه می چرخد و به سرعت بالایی هم می رسد. Head هم مانند سروفیوژ در زاویه بین 25 تا 40 درجه به صورت ثابت قرار گرفته و رسوبی که ایجاد می شود به صورت مورب در جداره لوله قرار می گیرد که به آن، رسوب Loose می گویند.
  2. سانتریفیوژ افقی : در این نوع سانتریفیوژ ها به دلیل وجود جا لوله ای متحرک که باعث می شود تا لوله های بچرخند و از  حالت عمودی به افقی تغییر پیدا کنند، رسوب Frim ایجاد شده که در ته لوله محکم یا به اصطلاح Packed است.

نکته: در سانتریفیوژ به ازای هر ده دقیقه به دلیل حرکت موتور دستگاه، دمای درونی آن تا سقف 5°C بالا خواهد رفت. دور در دقیقه (RPM)، زمان چرخش و طرح Rotor یا همان قسمت چرخنده باعث ایجاد حرارت هستند. توصیه می کنیم از سانتریفیوژ های یخچال دار برای سانتریفیوژ کردن موادی که به حرارت حساس هستند استفاده کنید مانند فرآورده های خونی و آزمایش.

نکات مهمی که قبل از کار باید بدانید :

  1. سطحی که سانتریفیوژ روی آن قرار می گیرد باید حتما و کاملاً صاف و افقی باشد تا دستگاه در حین کار حرکت نکند.
  2. به توازن (بالانس) لوله ها توجه کنید. اگر بالانس را رعایت کنید عمر دستگاه بیشتر می شود و زغال آن دیرتر خراب خواهد شد. در سانتریفیوژ های میکروهماتوکریت نیازی به رعایت بالانس ندارید زیرا وزن موتور خیلی بیشتر از وزن لوله و محتویات درونی آن است و در صورتی که وزنشان برابر نباشد تغییری در روند کاری سانتریفیوژ ایجاد نمی کند.
  3. دقت داشته باشید که پیچ سرعت را به آرامی زیاد کنید.
  4. درصورتی که لرزش غیر طبیعی یا صدای ناهنجاری از دستگاه شنیدید سریعاً آن را خاموش کنید.
  5. جا لوله ای را حتما بعد از استفاده بشوید و سپس خشک کنید.
  6. پیشنهاد می کنیم سانتریفیوژ را روزانه با گلوتارآلدئید 1% تمیز و ضد عفونی کنید.
  7. هر 3 ماه یکبار برس ها، زغال و سایر قسمت های دستگاه را کنترل کنید.
  8. قسمت هایی از دستگاه که زنگ زدگی یا خوردگی دارد با گازوئیل تمیزکرده و رنگ آمیزی کنید.
  9. اگر نمونه ای در داخل سانتریفیوژ شکست یا ریخته شد سریعاً دستگاه را خاموش کنید پنجره ها را باز و اتاق را ترک کرده تا آئروسل های بزرگ ته نشین بشوند و هوا رقیق تر شود سپس بعد از گذشت 15 دقیقه با ماده ضد عفونی با ماسک و دستکش وارد اتاق شده و دستگاه را تمیز کنید.
  10. توصیه می شود از سانتریفیوژ های درب قفل دار استفاده کنید، به هیچ وجه دستگاه را با درب باز روشن نکنید، در ضمن بعد از توقف دستگاه دو دقیقه صبر کرده سپس درب دستگاه را باز کنید.
  11. از بیش از حد سرعت مجاز دستگاه استفاده نکنید.

موارد استفاده سانتریفیوژ :

  1. ذرات را بر اساس وزن مخصوص آن از محلول جدا می کند
  2. قابلیت جدا کردن 2 محلول از یکدیگر
  3. تهیه فیلتر های صاف شده و فاقد پروتئین
  4. توانایی تهیه کردن سدیمان یا ته نشین ادرار و تهیه سیتولوژی مایعات دیگر بدن
  5. گلبول ها را از سرم و پلاسما جدا می کند

تا به امروز استاندارد سرعت و زمان خاصی برای جداسازی Ag باند شده از آزاد تهیه نشده و آزمایشگاه ها برای هر روش و هر تست خودشان دور و زمان تعیین می کنند.