طرز کار شیکر آزمایشگاهی

دستگاه شیکر آزمایشگاهی یکی از تجهیزات بسیار حیاتی در آزمایشگاه های علمی و پزشکی است که به عنوان یک وسیله مکانیکی برای ترکیب مواد در ظروف آزمایشی بکار می رود. با استفاده از این دستگاه، می توان نمونه های آزمایشی را به صورت همگن ترکیب و مخلوط کرد.
 دستگاه شیکر آزمایشگاهی به صورت گسترده در رشته های پزشکی، شیمی، بیولوژی، فیزیک و ... مورد استفاده قرار می گیرد. در این متن، به بررسی ویژگی های دستگاه شیکر آزمایشگاهی پرداخته خواهد شد.

معرفی شیکر آزمایشگاهی

شیکر آزمایشگاهی یک دستگاه مخلوط‌کن آزمایشگاهی است که برای مخلوط کردن محلول‌های شیمیایی و بیولوژیکی در لوله‌های آزمایشگاهی مانند ارلن و بالن استفاده می‌شود. این دستگاه با چرخش به صورت رفت و برگشتی و با زاویه مناسب، محلول را مخلوط می‌کند. شیکر آزمایشگاهی در تحقیقات آزمایشگاهی شیمی، زیست فناوری، زیست و... کاربرد دارد.

دستگاه استیرر در چند سال اخیر به عنوان یک دستگاه قوی‌تر و با قابلیت‌های بیشتر به جای شیکر آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گرفته است، اما هنوز شیکر آزمایشگاهی برای مخلوط کردن در حجم‌های کوچک تا متوسط و با هزینه کمتر، انتخاب مناسبی است. 

همچنین، شیکر آزمایشگاهی برای مخلوط کردن محلول‌هایی که نیاز به مخلوط شدن دقیق و یکنواخت دارند، مانند محلول‌های دارویی، کارآمد و مناسب است. با توجه به نوع کاربردی و نیازهای شما، می‌توانید بین دستگاه شیکر آزمایشگاهی و دستگاه استیرر، دستگاهی را انتخاب کنید که برای شما مناسب‌تر است.

انواع حرکت شیکر آزمایشگاهی

شیکرهای آزمایشگاهی با حرکت‌های مختلفی از جمله دورانی، رفت و برگشتی، چرخشی، الاکلنگی و لرزشی ساخته می‌شوند تا بتوان ارلن، بالن، پلیت یا میکروپلیت را در آن‌ها قرار داد. استفاده از شیکرها به عنوان یکی از تجهیزات اصلی آزمایشگاه‌ها اهمیت بالایی دارد زیرا مخلوط کردن مواد مختلف می‌تواند تأثیر زیادی بر نتیجه آزمایش داشته باشد.
در آزمایشگاه‌ها، به منظور انجام آزمایشات، از چندین دستگاه شیکر با ویژگی‌های متفاوت استفاده می‌شود. همچنین، برخی از شیکرها دارای قابلیت تنظیم گرما تا دمای خاصی هستند و در برخی آزمایشات، دما بسیار مهم است و باید تا دمای خاصی سرد یا گرم شوند.

انواع شیکر آزمایشگاهی و نحوه کار

شیکر ورتکس: 

شیکر ورتکس یکی از انواع شیکرهای آزمایشگاهی است که برای مخلوط کردن محلول‌های شیمیایی و بیولوژیکی در لوله‌های آزمایشی استفاده می‌شود. این دستگاه دارای یک صفحه است که شیشه آزمایش بروی صفحه آن قرار می‌گیرد و با حرکت چرخشی محلول موجود مخلوط می‌شود. این دستگاه شیکر برای تنظیم سرعت دارای  دکمه خاص می باشد.

شیکر صفحه‌ای یا پلتفرم:

شیکر صفحه‌ای یکی از دستگاه‌های شیکر آزمایشگاهی است که برای مخلوط کردن محلول‌های شیمیایی و بیولوژیکی در ظروف مختلفی مانند لوله‌ها و ظروف پلی‌استری استفاده می‌شود. این دستگاه یک شیکر صفحه‌ای است که با حرکت رفت و برگشتی محلول را مخلوط می‌کند و بر روی میز یا کف قرار می‌گیرد. 
این دستگاه در اندازه‌های مختلفی در دسترس است. برای تنظیم سرعت و زاویه شیکر صفحه‌ای از دکمه‌های مخصوصی استفاده می‌شود.

شیکر اوربیتالی: 

شیکر اوربیتالی نیز یکی از دستگاه‌های شیکر آزمایشگاهی است که برای مخلوط کردن محلول‌های شیمیایی و بیولوژیکی در لوله‌های آزمایشی استفاده می‌شود. این دستگاه، قدرت چرخش با سرعت پایین را دارد. 
شیکر اوربیتالی دارای یک صفحه است که لوله‌های آزمایش بروی آن قرار می‌گیرند و با حرکت دورانی مخلوط می‌شوند. این دستگاه دارای دکمه‌ای برای تنظیم سرعت و قطر دوران است و در محیط کشت میکروب بسیار مفید است. می‌توان آن را در یک انکوباتور قرار داد تا بهتر عمل کند. شیشه‌های آزمایش معمولا توسط گیره‌ها یا برچسب‌ در آن نگه‌داری می‌شوند.

شیکر انکوباتور: 

این نوع شیکر از طریق بهره گیری از انکوباتور، امکان نگهداری محلول را در شرایط بسیار مناسب دمایی ایجاد می‌کند. این دستگاه مخصوصاً برای تولید و رشد سلول‌های بافتی و بیولوژیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه قابلیت تهیه اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز محلول‌ها را داراست و با استفاده از تکنولوژی شیکر، محلول را مخلوط و برای تولید سلول‌های با کیفیت بالا در شرایط مناسب نگهداری می‌کند.
 شیکر انکوباتور دارای صفحه‌ای است که لوله‌ها بروی آن قرار گرفته و با حرکت چرخشی، محلول را مخلوط می‌کند. همچنین، دارای دکمه‌ای جهت تنظیم سرعت و زمان شیکر می‌باشد.

روتوشیکر یا شیکر خورشیدی: 

روتوشیکر یا شیکر خورشیدی دستگاهی است که برای مخلوط کردن محلول‌های شیمیایی و بیولوژیکی در لوله‌های آزمایشی استفاده می‌شود. این دستگاه دارای یک صفحه مسطح و دارای شکل دایره‌ای یا قرصی است که لوله‌های آزمایشی بروی آن قرار می‌گیرند.
 با چرخش دستگاه در جهت عمودی و چرخش دایره‌ای، محلول در لوله‌های آزمایشی به طور یکنواخت مخلوط می‌شود. روتوشیکر دارای دکمه‌هایی است که جهت تنظیم سرعت و زاویه چرخش دستگاه مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دستگاه بیشتر برای مخلوط کردن محلول‌های شیمیایی و بیولوژیکی در مقیاس کوچک و متوسط استفاده می‌شود و در آزمایشگاه‌های پزشکی، شیمیایی، بیوشیمی و بیولوژیکی کاربرد دارد.

ارائه مثال برای کاربرد انواع شیکر آزمایشگاهی: 

برای هر نوع شیکر، می‌توان مثال‌های بیشتری از کاربرد آن در آزمایشگاه ارائه داد، اما در زیر مثالی برای هر نوع شیکر آورده شده است:

• شیکر ورتکس: این دستگاه برای مخلوط کردن محلول‌ها در لوله‌های آزمایشی استفاده می‌شود. مثلاً، در آزمایش‌های DNA، قبل از اضافه کردن PCR، لازم است که سامانه DNA با تنظیمات خاصی مخلوط شود و برای اینکار، می‌توان از شیکر ورتکس استفاده کرد.
• شیکر صفحه ای یا پلتفرم: این دستگاه برای مخلوط کردن محلول‌ها در ظروف مختلفی مانند لوله‌ها، و ظروف پلی‌استری استفاده می‌شود. یکی از کاربردهای آن، در آزمایش‌های سلولی است که نیاز به مخلوط کردن سلول‌ها با محلول‌های مختلف دارند. همچنین این دستگاه برای مخلوط کردن رنگ‌ها و رزین‌ها در تولید رنگ‌های شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• شیکر اوربیتالی: این دستگاه بیشتر برای مخلوط کردن محلول‌ها در لوله‌های آزمایشی به کار می‌رود. یکی از کاربردهای آن، در آزمایش‌های مولکولی مانند PCR است که نیاز به مخلوط کردن محلول‌ها با توجه به تنظیمات خاصی دارند. همچنین این دستگاه برای مخلوط کردن محلول‌های شیمیایی و بیولوژیکی در مقیاس کوچک و متوسط، مانند تهیه محلول‌های نگهدارنده در آزمایشات سلولی و میکروبیولوژی به کار می‌رود.
• شیکر انکوباتور: این دستگاه برای نگهداری و رشد سلول‌های بافتی و بیولوژیکی در شرایط مناسب دمایی و رطوبتی استفاده می‌شود. یکی از کاربردهای آن، در آزمایشات سلولی مانند کشت سلول‌های بافتی است که نیاز به شرایط‌ مناسب دارند. همچنین، شیکر انکوباتور برای تولید کلون‌های سلولی و جداسازی سلول‌ها از بافت‌های مختلف، مثلاً در آزمایشات سلولی و میکروبیولوژی، استفاده می‌شود.
• روتوشیکر یا شیکر خورشیدی: این دستگاه برای مخلوط کردن محلول‌ها در لوله‌های آزمایشی به کار می‌رود. یکی از کاربردهای آن، در آزمایشات مولکولی مانند استخراج DNA و RNA است که نیاز به مخلوط کردن محلول‌ها با تنظیمات خاصی دارند. 
• همچنین، این دستگاه برای مخلوط کردن محلول‌های شیمیایی و بیولوژیکی در مقیاس کوچک و متوسط، مثلاً در تهیه محلول‌های نگهدارنده در آزمایشات سلولی و میکروبیولوژی، به کار می‌رود.