انواع شیکر آزمایشگاهی

شیکر آزمایشگاهی به عنوان یکی از ابزارهای اساسی در آزمایشگاه‌ها، نقش حیاتی در انجام آزمایشات تشخیصی، اندازه‌گیری، کنترل کمی و کیفی، و تحقیقات دارد. این دستگاه، با توانایی هم‌زدن و مخلوط کردن مواد در تست‌ها، به‌طور مکرر و سریع، به عنوان یک فعال کاتالیزوری برای تحریک واکنش‌ها در سطوح مولکولی مواد عمل می‌کند. شیکر آزمایشگاهی به عنوان یک جزء مهم در زمینه‌های زیست‌شناسی، شیمی، بیوشیمی، ژنتیک، و بسیاری از علوم آزمایشگاهی شناخته شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اهمیت بیشتر این دستگاه از نظر تحقیقاتی و آزمایشی، در هم‌زدن مواد شیمیایی و ایجاد ترکیبات همگن و یکنواخت است. با توجه به اینکه میزان هم‌زدن مکرر و سریع مواد در تست‌های آزمایشی ضروری است، انتخاب و استفاده صحیح از شیکر آزمایشگاهی از اهمیت خاصی برخوردار می‌شود. در این راستا، هر آزمایشگاه بر اساس نیازهای خود، شیکر آزمایشگاهی مناسب خود را انتخاب می‌کند. این تنوع در انواع شیکرها به آزمایشگاه‌ها این امکان را می‌دهد تا با توجه به مدل و نوع آزمایشات خود، از بهترین تجهیزات برخوردار شوند و به بهره‌وری بالاتری دست یابند.

معرفی شیکر آزمایشگاهی

استفاده از شیکر در آزمایشگاه‌های تشخیصی، یکی از برجسته‌ترین و پرکاربردترین وسایل در حوزه تجهیزات آزمایشگاهی است. فعالیت‌های هم‌زدن سریع و مکرر، و همچنین مخلوط کردن مواد در تست‌های آزمایشگاهی امری اساسی و ضروری است. این دستگاه نه تنها در آزمایشگاه‌های زیست‌شناسی، بیوشیمی، بیوتکنولوژی و ژنتیک، بلکه در سایر زمینه‌های علمی نیز کاربرد دارد.

استیرر و همزن به تازگی به عنوان جایگزین‌هایی برای شیکرها مطرح شده‌اند، اما با این حال، شیکر همچنان جایگاه خود را در هم‌زدن حجم‌های بالا و تعداد زیادی از نمونه‌ها حفظ کرده است. با وجود تغییرات و پیشرفت‌های فناوری، شیکر به عنوان یک ابزار اساسی برای هم‌زدن در آزمایشگاه‌ها به لحاظ کارایی و کاربرد همچنان حائز اهمیت می‌باشد.

انواع شیکر آزمایشگاهی

• شیکر اوربیتالی

شیکر اوربیتالی یک نوع دستگاه آزمایشگاهی است که برای مخلوط کردن یکنواخت مایعات و کشت میکروب‌ها به کار می‌رود. این دستگاه دارای صفحه‌ای دایره مانند است که به صورت چرخشی در سطح افقی حرکت می‌کند و نمونه‌ها را داخل ظروف مختلف مخلوط می‌کند. یکی از ویژگی‌های بارز این دستگاه، تولید گرمای کم و عدم ایجاد ارتعاش است که آن را از سایر میکسرهای آزمایشگاهی متمایز می‌کند.

 از شیکر اوربیتالی برای مخلوط کردن موادی مانند میکروپلیت و میکروتیوپ استفاده می‌شود. در انتخاب این دستگاه، نکاتی مانند سرعت چرخش، قطر دوران، اندازه صفحه، و اندازه فلاسک و ظرف نمونه بسیار حائز اهمیت هستند. با قرار دادن شیکر اوربیتالی در یک انکوباتور، امکان بهبود عملکرد آن با ایجاد شرایط محیطی مناسب فراهم می‌شود.

• شیکر صفحه ای

شیکر صفحه ای یک نوع دستگاه آزمایشگاهی است که به صورت تخته‌ای صفحه‌ای دارای حرکت افقی می‌باشد. این دستگاه برای جابجایی بشرها، ارلن، و فلاسک‌های حاوی نمونه‌ها در آزمایشگاه به کار می‌رود. با قرار گرفتن فلاسک‌ها بر روی صفحه و تنظیم سرعت حرکت و زمان، دستگاه به صورت رفت و برگشتی نمونه‌ها را جابجا می‌کند. اندازه صفحه و حداکثر میزان جابجایی از ویژگی‌های اساسی این نوع شیکر آزمایشگاهی هستند که در انتخاب و استفاده از آن باید مد نظر قرار گیرد.

ورتکس یا شیکر لوله یک ابزار آزمایشگاهی است که به ویژه در زمینه‌های علوم زیستی، میکروبیولوژی، و بیوشیمی به کار می‌رود. این دستگاه برای مخلوط کردن محتویات ویال‌های کوچک مایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. ورتکس با حرکت‌های دورانی و لرزشی بر روی محور خود، مواد موجود در ویال را میکس کرده و آمیخته می‌نماید. صفحه چرخشی این دستگاه دارای سرعت قابل تنظیم است، به گونه‌ای که با چرخاندن دکمه تنظیم سرعت، می‌توان سرعت ورتکس را به دلخواه تغییر داد.

در واقع شیکر صفحه ای دارای یک صفحه مسطح است که روی میز یا کف قرار می‌گیرد و ظرف نمونه آزمایش هم روی آن قرار می‌گیرد. این نوع شیکر با حرکت رفت و برگشتی محلول را مخلوط می‌کند و در اندازه‌های مختلفی وجود دارد.

• شیکر ارلن بالن

 این نوع شیکر دارای قدرت تحمل وزن تا ده کیلوگرم محلول می باشد. این دستگاه شیکر به صورت خطی و اوربیتالی محلول را به مدت طولانی و به طور یکنواخت مخلوط می‌کند. می‌تواند در تشخیص طبی، آزمایش‌های هماتولوژی، تحقیقات صنعتی و اهداف آموزشی به کار گرفته شود.

• شیکر انکوباتور دار

این نوع شیکر با استفاده از انکوباتور می­تواند محلول را در شرایط مناسب از نظر دمایی ایجاد کند. مزایای این نوع شیکر شامل تهیه اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز محیط کشت و رشد سلول ها است. با این وجود این نوع شیکر می‌تواند محلول را درون محفظه مورد اطمینان مخلوط کند.

• روتوشیکر

روتوشیکر از انواع پرکاربرد شیکر است و دارای یک صفحه است که شیشه نمونه روی آن قرار می‌گیرد و سپس با حرکت‌های زاویه‌دار محلول مخلوط می‌شود. مهم‌ترین نکته در استفاده از این شیکر وجود تنظیم کننده‌های سرعت و زاویه چرخش است.

سخن آخر

در نتیجه، شیکرهای آزمایشگاهی به عنوان ابزارهای بسیار مهم در تحقیقات و آزمایشات مختلف شناخته می‌شوند که تنوع گسترده‌ای در انواع و مدل‌ها دارند. هرکدام از این ابزارها با ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود، مورد استفاده در حوزه‌های مختلف علمی قرار می‌گیرند. از شیکرهای صفحه‌ای برای مخلوط کردن در حجم بالا گرفته تا شیکرهای اوربیتالی که در زمینه‌های بیوشیمی، بیولوژی، و ژنتیک به‌کار می‌روند، هرکدام اثربخشی ویژه خود را در پیشبرد تحقیقات و کارهای آزمایشگاهی ارائه می‌دهند.

امکانات تنظیم سرعت، حرکت‌های دورانی و اوربیتال، و قابلیت اتصال به انکوباتورها، این ابزارها را به انتخاب ایده‌آل برای نیازهای مختلف آزمایشگاهی تبدیل کرده است. با توجه به تکنولوژی روز و توسعه روزافزون در زمینه تجهیزات آزمایشگاهی، استفاده از شیکرهای مدرن به‌عنوان قطعه‌ای اساسی در مجموعه تجهیزات هر آزمایشگاه حائز اهمیت بیشتری شده است.

سوالات متداول

• شیکر آزمایشگاهی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

شیکر آزمایشگاهی یک تجهیزات آزمایشگاهی است که برای مخلوط کردن و هم زدن مواد مختلف در آزمایشگاه به‌کار می‌رود. این دستگاه با ایجاد حرکت‌های متنوع، امکان مخلوط کردن مواد مایع و حتی مواد جامد را فراهم می‌کند.

• چه نوع شیکرهایی در آزمایشگاه استفاده می‌شود؟

در آزمایشگاه از انواع مختلف شیکرها استفاده می‌شود، از جمله شیکرهای صفحه‌ای، اوربیتالی، ورتکس (شیکر لوله)، بالن، انکوباتور دار، و روتوشیکر. هرکدام از این انواع شیکرها برای نیازهای خاص آزمایشگاهی طراحی شده‌اند.

• چه عواملی در انتخاب یک شیکر آزمایشگاهی مهم هستند؟

در انتخاب شیکر آزمایشگاهی، عواملی مانند نوع آزمایش، حجم نمونه، سرعت مورد نیاز، و نوع حرکت (اوربیتالی یا خطی) اهمیت دارند. همچنین، نیاز به ویژگی‌هایی مانند تنظیم سرعت، دقت در حرکت، و اتصال به سایر تجهیزات آزمایشگاهی نیز در انتخاب تاثیرگذار است.

• چگونه می‌توان ایمنی در کار با شیکرهای آزمایشگاهی را تضمین کرد؟

برای ایمنی در کار با شیکرهای آزمایشگاهی، مکان مناسب برای قرارگیری دستگاه انتخاب شود، تمیز نگهداری شود، از محافظ برق استفاده گردد، و در صورت نیاز به تخصص و تعمیر توسط افراد متخصص واگذار شود. همچنین، از استفاده از دستگاه در شرایط خاص و با مواد خطرناک خودداری شود.